Specjalistyczne wsparcie w eradykacji H. pylori
Pierwszy na polskim rynku probiotyk zawierający tylko rekomendowane szczepy do eradykacji H. pylori 1,2
- Zwiększa skuteczność terapii eradykacyjnej o 10% 3
- Zmniejsza częstość występowania działań niepożądanych antybiotykoterapii 1
- Rekomendowany w najnowszych wytycznych PTG-E 4
Wybór określonych gatunków probiotyków powinien być oparty na ich udowodnionej skuteczności w badaniach klinicznych. Najwięcej dowodów naukowych dotyczących skuteczności probiotyków w eradykacji H. pylori dotyczy szczepów Lactobacillus i Saccharomyces boulardii1-4
Szczepy probiotyczne o udokumentowanym działaniu podczas eradykacji H. pylori 4,5
W najnowszych wytycznych Mastricht VI i PTG-E zostały precyzyjnie określone zasady stosowania szczepów probiotycznych w czasie terapii eradykacyjnej. Wykazano bowiem, że określone szczepy probiotyków poprzez działanie przeciwdrobnoustrojowe i immunomodulujące poprawiają skuteczność eradykacji i zmniejszają częstość występowania działań niepożądanych.
Lactobacillus spp.
(L. reuteri DSM17648)
Saccharomyces boulardii
Szczepy zmniejszające częstość występowania działań niepożądanych
Szczepy zwiększające skuteczność terapii eradykacyjnej
Lactobacillus spp.
Saccharomyces boulardii
Bifidobacterium
Podwójny mechanizm działania
Synergistyczne działanie tych dwóch szczepów może się przyczynić do optymalizacji terapii eradykacyjnej. Szczep L. reuteri DSM17648 ma wyjątkowy mechanizm działania. Cechuje go unikatowa zdolność rozpoznawania i łączenia się z H. pylori, co w istotny sposób upośledza ruchliwość bakterii, a powstałe koagregaty bakteryjne są eliminowane z przewodu pokarmowego.3
Cytometria przepływowa wykazała, że w ciągu kilku sekund po kontakcie jedna komórka L. reuteri koagreguje z 2–3 komórkami H. pylori i w formie takiego koagregatu opuszcza przewód pokarmowy. Zjawisko to prowadzi do zmniejszenia kolonizacji błony śluzowej żołądka przez H. pylori 1. W przypadku szczepu S. boulardii wykazano, że dołączenie tego probiotyku zwiększyło wskaźnik eradykacji H. pylori i istotnie zmniejszyło ryzyko działań niepożądanych terapii.3,6
Ocena skuteczności HELICOgastrin® przez UM im. Piastów Śląskich we Wrocławiu6
Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii
Kierownik: dr hab.n.med. Marzenna Bartoszewicz
Na podstawie raportu z badań in vitro oceniających skuteczność preparatu HELICOgastrin® względem H. pylori wykazano, że połączenie L. reuterii i S. boulardii prowadzi do eradykacji H. pylori i zasiedlania przez bakterie probiotyczne. Ważny odnotowania jest fakt, że dla kultury Lactobacillus reuterii i Saccharomyces boulardii nie dochodzi do antagonizmu powodującego zahamowanie wzrostu jednej bakterii przez drugą.
Ponadto na podstawie badań z użyciem mikroskopu odwróconego wykazano powstawanie koagreagatów H. pylorii – bakterie probiotyczne w próbce zawierającej mieszaninę L. reuterii i S. boulardii. Co dowodzi, że szczepy zawarte w preparacie HELICOgastrin® posiadają właściwości probiotyczne i przyczyniają się do eradykacji H. pylorii.
Próbka A zawierająca L. reuteri i S. boulardii bez H. pylori – brak tworzenia koagregatów
Próbka B zawierająca L. reuteri i S. boulardii po dodaniu H. pylori – tworzenie koagregatów
Obecnie rekomendowane schematy
eradykacji H. pylori4
Terapia poczwórna
z bizmutem
- PPI 2 x dziennie
- bizmut 120 mg 4 x dziennie
- metronidazol 500 mg 3-4 x dziennie
- tetracyklina 500 mg 3-4 x dziennie
- Lactobacillus reuteri DSM17648 i Saccharomyces boulardii (np. HELICOgastrin) 1 x dziennie
Czas leczenia:
10-14 dni
Terapia poczwórna
bez bizmutu
- PPI 2 x dziennie
- amoksycylina 1000 mg 2 x dziennie
- metronidazol 500 mg 2 x dziennie
- klarytromycyna 500 mg 2 x dziennie
- Lactobacillus reuteri DSM17648i Saccharomyces boulardii (np. HELICOgastrin) 1 x dziennie
Czas leczenia:
10-14 dni
Terapia potrójna
z lewofloksacyną
- PPI 2 x dziennie
- amoksycylina 1000 mg 2 x dziennie
- lewofloksacyna 500 mg raz dziennielub 250 mg 2x dziennie
- Lactobacillus reuteri DSM17648i Saccharomyces boulardii (np. HELICOgastrin) 1 x dziennie
Czas leczenia:
10-14 dni
Terapia poczwórna
z bizmutem
- PPI 2 x dziennie
- Terapia poczwórnaz bizmutem
- metronidazol 500 mg 3 x dziennie
- tetracyklina 500 mg 3-4 x dziennie
- Lactobacillus reuteri DSM17648i Saccharomyces boulardii (np. HELICOgastrin) 1 x dziennie
Czas leczenia:
10-14 dni
Terapia
podwójna
- PPI 4 x dziennie
- amoksycylina 750 mg 4 x dziennie
- Lactobacillus reuteri DSM17648i Saccharomyces boulardii (np. HELICOgastrin) 1 x dziennie
Czas leczenia:
10-14 dni
Standardowe dawki inhibitora pompy protonowej (proton pump inhibitor – PPI): omeprazol 20 mg, esameprazol 20 mg. HELICOgastrin: Zalecane 2 opakowania do każdej terapii eradykacyjnej
FAQ – Często zadawane pytania
Dlaczego istotne jest stosowanie probiotyków już od pierwszych dni terapii Helicobacter pylori?
Badania ostatnich lat wskazują, że probiotyki poprzez oddziaływanie przeciwdrobnoustrojowe i immunomodulujące mogą wspomagać leczenie infekcji H. pylori lecz tylko określone szczepy. Mechanizm działania przeciwdrobnoustrojowego probiotyków jest wielopłaszczyznowy i obejmuje wydzielanie substancji przeciwbakteryjnych, osłabienie aktywności ureazy, zwiększanie wytwarzania śluzu, hamowanie przylegania H. pylori do komórek nabłonkowych żołądka oraz wzmacnianie bariery śluzówkowej. Modulacja odpowiedzi immunologicznej i zapalnej gospodarza odbywa się poprzez hamowanie produkcji interleukiny 8, zwiększanie wytwarzania IgA, stymulację przeciwzapalnej odpowiedzi Treg oraz hamowanie prozapalnych Th1 i Th17 [1]. W świetle powyższych danych istotne jest stosowanie szczepów, których skuteczność w terapii eradykacyjnej została potwierdzona odpowiednimi badaniami. Wykazano bowiem, że tylko określone szczepy probiotyków zwiększają skuteczność eradykacji i zmniejszają częstość występowania działań niepożądanych. Według rekomendacji Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologów (zgodnie z Mastricht VI/Florencja) do probiotyków o udokumentowanym działaniu zmniejszającym częstość występowania działań niepożądanych eradykacji H. pylori zaliczamy Lactobacillus spp. (L. reuteri DSM 17648) i Saccharomyces boulardii [2]. Ponadto antybiotyki wykorzystywane w leczeniu zakażenia Helicobacter pylori nie są selektywne tylko wobec bakterii patogennych, ale niszczą także część naturalnej mikroflory jelitowej, co prowadzić może do działań niepożądanych, takich jak np. biegunka czy wymioty [3] [4]. Zastosowanie probiotyków od pierwszych dni terapii pozwoli więc również na odbudowanie naturalnej mikroflory i zmniejszy ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
- Jarosław, „Eradykacja Helicobacter pylori – siedem grzechów głównych,” Lekarz POZ, nr 6, pp. 411-420, 2021.
- Gąsiorowska, „Rozpoznawanie i leczenie zakażenia Helicobacter pylori – rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w pigułce,” Lekarz POZ, nr 5, pp. 251-256, 2023.
- Panasiuk, „Nowe miejsce probiotyków w eradykacji zakażenia Helicobacter pylori,” Gastroenterologia praktyczna, 2021
- Szajewska, A. Horvath i M. Kołodziej, „Systematic review with meta-analysis: Saccharomyces boulardii supplementation and eradication of Helicobacter pylori infection,” Alimentary pharmacology & therapeutics, tom 41, nr 12, pp. 1237-45, 2021.
Jakie szczepy bakterii są zalecane jako probiotyki stosowane przy leczeniu Helicobacter pylori?
W najnowszych rekomendacjach Maastricht VI/Florencja (2022) i Grupy Roboczej PTG-E (2023) jako probiotyki zalecane przy eradykacji zakażenia H. pylori wskazano tylko określone szczepy zwiększające skuteczność eradykacji H. pylori i są to: Lactobacillus spp. Sacharomyces boulardii i Bifidobacterium. Natomiast probiotyki zmniejszające częstość występowania działań niepożądanych są wymienione tylko dwa: Lactobacillus spp. (L. reuterii DSM 17648) i Saccharomyces boulardii [5] [6].
- K. Jaroń, A. Pietrzak, J. Daniluk, K. Adrych, A. Gąsiorowska, B. Skrzydło-Radomańska, E. Małecka-Wojciesko, M. Zwolińska-Wcisło, M. Waluga, J. Reguła i G. Rydzewska, „Diagnostic and therapeutic recommendations on Helicobacter pylori infection. Recommendations of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology,” Gastroenterology Review, tom 18, nr 3, 2023.
- P. Malfertheiner, F. Megraud, T. Rokkas, J. P. Gisbert, J.-M. Liou, C. Schulz, A. Gasbarrini, R. H. Hunt, M. Leja, C. O’Morain, M. Rugge, S. Suerbaum, H. Tilg, K. Sugano i E. M. El-Omar, „Management of Helicobacter pylori infection: the Maastricht VI/Florence Consensus Report,” Gut, tom 71, p. 1724–1762, 2022.
Co wyróżnia produkt HELICOgastrin®?
HELICOgastrin® to pierwszy preparat na polskim rynku, który zawiera aż dwa szczepy probiotyczne o udokumentowanym klinicznie pozytywnym działaniu w eradykacji H. pylori: Lactobacillus reuteri DSM 17648 i Saccharomyces boulardii. Metaanalizy pokazują, że stosowanie tych dwóch szczepów o około 10% zwiększa wskaźnik eradykacji oraz znacząco zmniejsza występowanie działań niepożądanych (głównie biegunka i wymioty) [5]. Wyróżnikiem produktu HELICOgastrin® jest przeprowadzone badanie in vitro przez Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, w którym udowodniono, że połączenie szczepów, które zawarte są w produkcie HELICOgastrin® prowadzi do powstania koagregatów z H. pylori (zdjęcie 1), które następnie są usuwane z przewodu pokarmowego, co prowadzi do eliminacji H. pylori z przewodu pokarmowego [7]. Badanie to dowiodło również iż zawarte szczepy zasiedlają powierzchnię i wykazują działanie probiotyczne (zdjęcie 2). Ważny odnotowania jest fakt, że dla kultury Lactobacillus reuterii i Saccharomyces boulardii nie dochodzi do antagonizmu powodującego zahamowanie wzrostu jednej bakterii przez drugą.
Zdj. 1. Wiązanie i agregacja Helicobacter pylori przez Lactobacillus reuteri DSM 17648
Zdj. 2. Zasiedlanie powierzchni (działanie probiotyczne) przez Saccharomyces boulardii
5. K. Jaroń, A. Pietrzak, J. Daniluk, K. Adrych, A. Gąsiorowska, B. Skrzydło-Radomańska, E. Małecka-Wojciesko, M. Zwolińska-Wcisło, M. Waluga, J. Reguła i G. Rydzewska, „Diagnostic and therapeutic recommendations on Helicobacter pylori infection. Recommendations of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology,” Gastroenterology Review, tom 18, nr 3, 2023.
7. C. Holza, A. Busjahn, H. Mehling, S. Arya, M. Boettner, H. Habibi i C. Lang, „Significant Reduction in Helicobacter pylori Load in Humans with Non-viable Lactobacillus reuteri DSM17648: A Pilot Study,” Probiotics and antimcrobial proteins, tom 7, nr 2, pp. 91-100, 2015.
Jak długo należy stosować probiotyki, np. HELICOgastrin® przy zwalczaniu zakażenia Helicobacter pylori?
Stosowanie probiotyków, np. HELICOgastrin® przy eradykacji H. pylori powinno trwać przez całą kurację lekiem (np. Pylera czy Ulcamed), zgodnie z wybranym schematem leczenia (10-14 dni) i przez 14 dni po zakończeniu przyjmowania antybiotyków. Tylko tak przeprowadzona probiotykoterapia daje właściwe efekty, zwiększa wskaźnik eradykacji i zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych [5]. To oznacza, że do przeprowadzenia całej probiotykoterapii wystarczą dwa opakowania HELICOgastrin®. Zmniejszając działania niepożądane pacjent otrzymuje zwiększona szansę na efektywne ukończenia leczenia.
5.K. Jaroń, A. Pietrzak, J. Daniluk, K. Adrych, A. Gąsiorowska, B. Skrzydło-Radomańska, E. Małecka-Wojciesko, M. Zwolińska-Wcisło, M. Waluga, J. Reguła i G. Rydzewska, „Diagnostic and therapeutic recommendations on Helicobacter pylori infection. Recommendations of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology,” Gastroenterology Review, tom 18, nr 3, 2023.
Czy stosowanie określonych probiotyków może zastąpić leczenie zakażenia Helicobacter pylori?
Stosowanie probiotyków nie zastąpi standardowej terapii zakażenia H. pylori, uzyskany z ich pomocą wskaźnik eradykacji jest zbyt mały. Stanowią one jednak cenne wsparcie, pozwalające złagodzić działania niepożądane i zwiększyć wskaźniki eradykacji bakterii u dzieci i dorosłych. Badania pokazują, że wskaźnik eradykacji w monoterapii L. reuterii jest dużo niższy dla standardowej terapii, niemniej jednak niektórzy sugerują, że może on stanowić alternatywę wówczas gdy nie można przeprowadzić klasycznej terapii eradykacyjnej zgodnej z jednym z obowiązujących schematów (np. przy wysokiej oporności pacjenta na antybiotyki czy nietolerancji). Wymaga to jednak dalszych badań [3].
3. A. Panasiuk, „Nowe miejsce probiotyków w eradykacji zakażenia Helicobacter pylori,” Gastroenterologia praktyczna, 2021.
Czy każdy pacjent wymagający eradykacji H. pylori powinien mieć zalecane przyjmowanie probiotyku?
Probiotyki uznawane są za bezpieczne i skuteczne. Preparaty takie jak HELICOgastrin® mogą być stosowane już od 3 roku życia. Należy jednak pamiętać, że istnieją szczególne grupy pacjentów np. leczonych lekami immunosupresyjnymi, cierpiącymi na nietolerancje pokarmowe, z ciężkimi chorobami serca czy nerek czy mające cewnik w żyle centralnej, w przypadku których decyzję do stosowania probiotyków należy podjąć indywidualnie oceniając korzyści i ryzyko.
Jakie są wskazania do diagnozowania Helicobacter pylori?
Mimo, że zakażenie H. pylori jest bardzo powszechne i szacuje się, że w Polsce dotyczy około 80% populacji dorosłych i ok 30% dzieci i nastolatków, to ocenia się, że prowadzi ono do następstw chorobowych i objawów u około 1/5 zakażonych. Jako chorobę zakaźną powinno się ją leczyć niezależnie od obecności objawów chorobowych, powikłań, etc. Istnieją jednak duże obawy związanie z ciągle rosnącą opornością na antybiotyki i w związku z tym nie zaleca się badań przesiewowych i profilaktyki drobnoustrojowej w tym kierunku. Zgodnie z rekomendacjami w Polsce należy więc testować pacjentów z objawami lub chorobami, które mają udowodniony związek z zakażeniem (np. niezdiagnozowana dyspepsja, dyspepsja, rak żołądka, chłoniak żołądka, niedobór witaminy B12 [2] [8].
2.A. Gąsiorowska, „Rozpoznawanie i leczenie zakażenia Helicobacter pylori – rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w pigułce,” Lekarz POZ, nr 5, pp. 251-256, 2023.
8. P. Smoliński, „Optymalizacja terapii eradykacyjnyj zakażenia Helicobacter pylori – praktyczne spojrzenie na obowiązujące standardy.,” Terapia, nr 11, 2021.
Czy konieczne jest sprawdzenie skuteczności eradykacji Helicobacter pylori?
Według najnowszych rekomendacji PTG-E (2023) zalecana jest ocena skuteczności leczenia eradykacyjnego. W ocenie tej powinny zostać użyte testy nieinwazyjne (z wyjątkiem testów serologicznych, które nie różnicują między zakażeniem aktywnym a przebytym). Ocenę skuteczności najlepiej wykonać minimum 4 tygodnie po ukończeniu leczenia eradykacyjnego (i dwa tygodnie po odstawieniu PPI – w tym czasie pacjent może przyjmować preparaty zawierające np. alginiany czy Mucosave®) [2]. Jest to szczególnie ważne u pacjentów, którzy w przeszłości mieli objawy niepożądane w trakcie stosowania antybiotykoterapii, byli już poddawani terapii eradykacyjnej, a także u osób starszych i dzieci [1].
1.J. Daniluk, „Eradykacja Helicobacter pylori – siedem grzechów głównych,” Lekarz POZ, nr 6, pp. 411-420, 2021
2.A. Gąsiorowska, „Rozpoznawanie i leczenie zakażenia Helicobacter pylori – rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w pigułce,” Lekarz POZ, nr 5, pp. 251-256, 2023.
Dlaczego w Polsce nie jest zalecana terapia z wykorzystaniem klarytromycyny w zwalczaniu zakażenia H. pylori?
Przyjmuje się, że optymalna terapia eradykacyjna to taka, która jest skuteczna już przy pierwszej próbie i charakteryzuje się 90% skutecznością [6]. Polska zalicza się do krajów o wysokim wskaźniku oporności na klarytromycynę (>15%), a szacuje się, że to właśnie oporności na antybiotyki jest jednym z najczęstszych niepowodzeń leczenia. Dla terapii potrójnej z tym antybiotykiem, w przypadku oporności, klarytromycyna była skuteczna tylko u 43% pacjentów. Tak niski odsetek sprawia, że ten schemat nie powinien być obecnie stosowany w Polsce [2].
2.A. Gąsiorowska, „Rozpoznawanie i leczenie zakażenia Helicobacter pylori – rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w pigułce,” Lekarz POZ, nr 5, pp. 251-256, 2023.
6.P. Malfertheiner, F. Megraud, T. Rokkas, J. P. Gisbert, J.-M. Liou, C. Schulz, A. Gasbarrini, R. H. Hunt, M. Leja, C. O’Morain, M. Rugge, S. Suerbaum, H. Tilg, K. Sugano i E. M. El-Omar, „Management of Helicobacter pylori infection: the Maastricht VI/Florence Consensus Report,” Gut, tom 71, p. 1724–1762, 2022.
Czy do badań kontrolnych należy odstawić probiotyki?
W większości przypadków nie ma konieczności odstawiania probiotyków przed badaniami kontrolnymi. W zalecaniach dotyczących diagnostyki H. pylori, nie ma konieczności odstawienia probiotyków przed badaniami diagnostycznymi potwierdzającymi zakażenie lub oceniającymi skuteczność leczenia. Należy przeprowadzić je po odstawieniu preparatów takich jak antybiotyki (4 tygodnie), PPI (2 tygodnie), blokery receptora H2 (7 dni).
5.K. Jaroń, A. Pietrzak, J. Daniluk, K. Adrych, A. Gąsiorowska, B. Skrzydło-Radomańska, E. Małecka-Wojciesko, M. Zwolińska-Wcisło, M. Waluga, J. Reguła i G. Rydzewska, „Diagnostic and therapeutic recommendations on Helicobacter pylori infection. Recommendations of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology,” Gastroenterology Review, tom 18, nr 3, 2023.
Czy probiotyki są neutralizowane przez intensywną terapię eradykacyjną?
Działanie probiotyków takich jak Lactobacillus reuteri DSM 17648 i Saccharomyces boulardii (np. preparat HELICOgastrin®) nie jest neutralizowane podczas terapii eradykacyjnej, a co więcej może wpływać na jej optymalizację poprzez zwiększanie wskaźnika eradykacyjnego i zmniejszanie działań niepożądanych. Z badań in vitro przeprowadzonych przez Uniwersytet Medyczny im. Piatów Śląskich we Wrocławiu wynika, że wykazują one działanie antagonistyczne względem H. pylorii, co świadczy o potencjale probiotycznym mieszaniny bakterii zawartych w HELICOgastrin®. Ponadto nie obserwuje się wzajemnego antagonizmu Lactobacillus i Saccharomyces, co świadczy że bakterie te mogą rosnąć obok siebie. Lactobacillus reuteri DSM 17648 ma zdolność rozpoznawania struktur na powierzchni H. pylori i tworzy z nim agregaty, które następnie są eliminowane z przewodu pokarmowego, a co ważne zachowuje te zdolność nawet po liofilizacji. Saccharomyces boulardii z kolei zasiedla powierzchnie i działa probiotycznie. Dla uzyskania korzystnych efektów można przyjąć probiotyk 3h po przyjęciu antybiotyków, jednak dla preparatów zawierających w sobie Saccharomyces boulardii nie jest to konieczne.
Jak długo po terapii powinno się stosować probiotyki?
Według zaleceń Maastricht VI/Florence (2022) używając w terapii eradykacyjnej H. pylori probiotyków zawierających Lactobacillus reuteri DSM 17648 i Saccharomyces boulardii (np. preparat HELICOgastrin®) wzrost wskaźnika eradykacyjnego i spadek działań niepożądanych uzyskuje się stosując probiotyki przez całą terapię i 14 dni po jej zakończeniu. Nie ma jednak przeciwskazań do dłuższego stosowania probiotyków. Stosowanie ich przez dłuższy czas poprawia bowiem właściwości naturalnej mikroflory jelitowej i wpływa pozytywnie na układ odpornościowy [6]. Dodatkowo badania dowodzą, że przy stosowaniu L. reuteri DSM17648 przez okres minimum 14 dni, znacząco spada kolonizacja H. pylori w żołądku i efekt profilaktyczny utrzymuje się przez co najmniej 6 miesięcy [9].
6. P. Malfertheiner, F. Megraud, T. Rokkas, J. P. Gisbert, J.-M. Liou, C. Schulz, A. Gasbarrini, R. H. Hunt, M. Leja, C. O’Morain, M. Rugge, S. Suerbaum, H. Tilg, K. Sugano i E. M. El-Omar, „Management of Helicobacter pylori infection: the Maastricht VI/Florence Consensus Report,” Gut, tom 71, p. 1724–1762, 2022.
9.H. Mehling i A. Busjahn, „Non-viable Lactobacillus reuteri DSMZ17648 (Pylopass TM) as a new approach to Helicobacter pylori control in humans,” Nutrients, tom 5, nr 8, pp. 3062-3073, 2013.
Wypełnij ankietę
Podziel się swoją wiedzą i doświadczeniem na temat terapii H. pylori. Wypełnij krótką ankietę. Twoje odpowiedzi pomogą nam lepiej dostosować rekomendacje dotyczące stosowania HELICOgastrin w codziennej praktyce.
Anita Gąsiorowska, Klinika Gastroenterologii, Centralny Szpital Kliniczny, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Anatol Panasiuk, Oddział Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Wewnętrznych, Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego
Jarosław Daniluk, Klinika Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Krzysztof Jaroń, Anna Pietrzak, Jarosław Daniluk, Krystian Adrych, Anita Gąsiorowska, Barbara Skrzydło-Radomańska, Ewa Małecka-Wojciesko, Małgorzata Zwolińska-Wcisło, Marek Waluga, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska
FAQ – Często zadawane pytania
Bibliografia
[1] J. Daniluk, „Eradykacja Helicobacter pylori – siedem grzechów głównych,” Lekarz POZ, nr 6, pp. 411-420, 2021.
[2] A. Gąsiorowska. Anita, „Rozpoznawanie i leczenie zakażenia Helicobacter pylori – rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w pigułce,” Lekarz POZ, nr 5, pp. 251-256, 2023.
[3] A. Panasiuk, „Nowe miejsce probiotyków w eradykacji zakażenia Helicobacter pylori,” Gastroenterologia praktyczna, 2021.
[4] H. Szajewska, A. Horvath i M. Kołodziej, „Systematic review with meta-analysis: Saccharomyces boulardii supplementation and eradication of Helicobacter pylori infection,” Alimentary pharmacology & therapeutics, tom 41, nr 12, pp. 1237-45, 2021.
[5] K. Jaroń, A. Pietrzak, J. Daniluk, K. Adrych, A. Gąsiorowska, B. Skrzydło-Radomańska, E. Małecka-Wojciesko, M. Zwolińska-Wcisło, M. Waluga, J. Reguła i G. Rydzewska, „Diagnostic and therapeutic recommendations on Helicobacter pylori infection. Recommendations of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology,” Gastroenterology Review, tom 18, nr 3, 2023
[6] P. Malfertheiner, F. Megraud, T. Rokkas, J. P. Gisbert, J.-M. Liou, C. Schulz, A. Gasbarrini, R. H. Hunt, M. Leja, C. O’Morain, M. Rugge, S. Suerbaum, H. Tilg, K. Sugano i E. M. El-Omar, „Management of Helicobacter pylori infection: the Maastricht VI/Florence Consensus Report,” Gut, tom 71, p. 1724–1762, 2022.
[7] C. Holza, A. Busjahn, H. Mehling, S. Arya, M. Boettner, H. Habibi i C. Lang, „Significant Reduction in Helicobacter pylori Load in Humans with Non-viable Lactobacillus reuteri DSM17648: A Pilot Study,” Probiotics and antimcrobial proteins, tom 7, nr 2, pp. 91-100, 2015.
[8] P. Smoliński, „Optymalizacja terapii eradykacyjnyj zakażenia Helicobacter pylori – praktyczne spojrzenie na obowiązujące standardy.,” Terapia, nr 11, 2021.
[9] H. Mehling i A. Busjahn, „Non-viable Lactobacillus reuteri DSMZ17648 (Pylopass TM) as a new approach to Helicobacter pylori control in humans,” Nutrients, tom 5, nr 8, pp. 3062-3073, 2013.
